Hoe AI mobiliteit slimmer, duurzamer en efficiënter maakt

Tijdens Charge In nam Erik Mannens, hoogleraar aan de Universiteit Antwerpen en de Universiteit Gent, het publiek mee in de wereld van duurzame AI en hoe kunstmatige intelligentie mobiliteit kan transformeren. Mannens is geen klassieke AI-evangelist, maar een kritische denker die zich afvraagt: “Yes, we can, but should we?”

Met een focus op verantwoorde AI en energie-efficiëntie besprak hij niet alleen de immense impact van AI op transport, maar ook de risico’s en uitdagingen die ermee gepaard gaan. Hier zijn de belangrijkste inzichten uit zijn keynote.

AI is nog niet duurzaam – voor mens noch planeet

AI wordt vaak gezien als de sleutel tot innovatie, maar Mannens waarschuwt dat huidige AI-systemen verre van duurzaam zijn. Hij vergelijkt de huidige AI-hype met de vroege dagen van kernenergie: veelbelovend, maar potentieel gevaarlijk.

• Energieverslindend: Het trainen van AI-modellen kost gigantisch veel stroom. Zo gebruikte het trainen van ChatGPT-3 evenveel energie als een kleine kerncentrale op volle kracht.
• Dataverslaving: AI-modellen worden getraind op gigantische hoeveelheden data, vaak ongecontroleerd en zonder ethische overwegingen. Dit leidt tot bias, fake news en hallucinerende modellen.
• Black box-probleem: Veel AI-systemen zijn niet transparant en moeilijk te controleren, wat kan leiden tot onvoorspelbaar gedrag.

Het antwoord volgens Mannens? Een Nutri-Score voor AI: systemen moeten beoordeeld worden op hun duurzaamheid, energieverbruik en betrouwbaarheid.

AI in mobiliteit: slimme toepassingen

Ondanks de risico’s biedt AI enorme kansen voor mobiliteit. Mannens deelde vier concrete voorbeelden waarin AI mobiliteit efficiënter, veiliger en duurzamer maakt.

1. Slimme verkeerslichten & prioriteit voor hulpdiensten

AI kan het verkeer optimaliseren door verkeerslichten dynamisch aan te passen. Zo kunnen ambulances en brandweerwagens altijd groen licht krijgen, waardoor ze sneller ter plaatse zijn. Dit verhoogt niet alleen de veiligheid, maar vermindert ook files en uitstoot.

2. Route-optimalisatie voor logistiek

AI kan transportbedrijven helpen om efficiëntere routes te plannen, wat zorgt voor minder lege vrachtwagens op de weg. In een project met Delhaize en Van Moer optimaliseerde AI zowel de heen- als terugritten, wat leidde tot minder kilometers en een forse besparing op brandstof.

3. Digital twins voor slimme stadsplanning

In Antwerpen wordt AI gebruikt om een virtuele tweeling van de stad te bouwen. Hiermee kunnen beleidsmakers simuleren hoe verkeersstromen veranderen bij wegenwerken of nieuwe infrastructuur. Dit zorgt voor betere mobiliteitsbeslissingen en minder verkeerschaos.

4. Mobility as a Service (MaaS) & gedeelde mobiliteit

De toekomst van mobiliteit is gedeeld, flexibel en data-gedreven. AI kan helpen bij:
✅ Dynamische routeplanning en multimodale transportcombinaties
✅ Slim batterijbeheer voor elektrische wagens
✅ Efficiënt gebruik van laadinfrastructuur

BattMobility speelt hier een belangrijke rol in met zijn elektrische deelwagens en slimme fleet-oplossingen.

AI moet radicaal anders: minder data, meer efficiëntie

Mannens pleit voor een andere AI-aanpak. In plaats van steeds grotere modellen die massa’s data verbruiken, moeten we naar energie-efficiënte AI-systemen. Dit kan via:

• Federated Learning: in plaats van alle data naar de cloud te sturen, wordt AI lokaal op toestellen getraind en alleen de inzichten gedeeld. Dit bespaart enorm veel energie.
• Gedecentraliseerde data-opslag: gebruikers houden controle over hun eigen gegevens, in plaats van deze te delen met big tech-bedrijven.

Volgens Mannens ligt hier de toekomst voor Europese AI-ontwikkeling: slimmer, duurzamer en ethischer.

Conclusie: AI en duurzame mobiliteit hand in hand

De toekomst van mobiliteit ligt in Mobility as a Service (MaaS), waarbij AI en mobiliteit samenkomen om multimodaal transport naadloos te laten verlopen.

We zitten momenteel in een rups-economie: we nemen, maken en verspillen. AI moet bijdragen aan een vlindereconomie, waar hergebruik en duurzaamheid centraal staan.

Het juiste gebruik van AI kan mobiliteit slimmer, efficiënter en groener maken, maar alleen als we bewust keuzes maken. Zoals Mannens afsluit: “Yes, we can, but should we?”

Wil je zijn volledige keynote bekijken?

Bekijk hier de opname van zijn presentatie tijdens Charge In 2024.